Odpowiedzialność prokurenta za niezłożenie wniosku o upadłość

Leszek Bloch01 października 20158 komentarzy

Nie raz, nie dwa spotkałeś się zapewne z sytuacją, że zarząd w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkach był figurantem od wykonywania poleceń i ponoszenia odpowiedzialności, zaś faktyczni decydenci  – np. wspólnicy – mieli status prokurenta, gwarantujący zarówno brak odpowiedzialności jak też pozwalający na faktycznie prowadzenie przedsiębiorstwa.

W opisanej konfiguracji dochodzenie roszczeń od członków zarządu zwykle już z góry wiązało się z niepowodzeniem, gdyż przygotowani na takie sytuacje – nie posiadali żadnego majątku, toteż taki zarząd mimo bezskutecznej egzekucji wobec spółki nie składał wniosku o upadłość a spółka figurowała nadal. Prokurent – jako pełnomocnik umocowany do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa (art. 1091- 1099 kc) z wyłączeniem  zbycia lub  oddania przedsiębiorstwa do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości – nie ponosił odpowiedzialności.

Remedium na takie przypadki mogłaby być wchodząca w życie od 1 stycznia 2016 nowelizacja prawa upadłościowego i naprawczego wprowadzający odpowiedzialność osób uprawnionych do prowadzenia spraw dłużnika i jego reprezentowania – a zatem i prokurenta.

Zgodnie z nowymi zapisami art. 21 PUN każdy kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania zobowiązany będzie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Obowiązek takowy dotyczyć mógłby także prokurenta – jako pełnomocnika uprawnionego do czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

W dużym skrócie: prokurent mógłby ponosić odpowiedzialność za szkodę spowodowaną spowodowaną niezłożeniem wniosku o upadłość – chyba, że nie ponosi winy przy czym wysokość szkody ma w domniemaniu odpowiadać wysokości niespłaconych roszczeń wierzyciela wobec dłużnika.

Poniżej treść przepisu art. 21 PUN sprzed i po nowelizacji:

Art. 21 [Obowiązek zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości]
1. Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
2. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami.
3. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1, chyba że nie ponoszą winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w terminie określonym w ust. 1 otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
3a. W przypadku dochodzenia odszkodowania przez wierzyciela niewypłacalnego dłużnika domniemywa się, że szkoda, o której mowa w ust. 3, obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika.
4. (uchylony)
5. Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie dłużnik, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa do którego nie ma zastosowania art. 492 ust. 3, może wnosić także o zezwolenie na podstawie przepisów Kodeksu wszczęcie postępowania cywilnego naprawczego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał opóźnienie w czasie prowadzenia egzekucji wykonaniu zobowiązań nie ma charakteru trwałego, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika.

W czym mogę Ci pomóc?

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego Leszek Bloch w celu obsługi przesłanego zapytania. Szczegóły: polityka prywatności.

    { 8 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }

    K 19 stycznia, 2016 o 11:33

    Szanowny Panie, czy Prokurent jednocześnie prowadzi sprawy i reprezentuje spółkę? Moim zdaniem, wbrew temu co Pan pisze, sprawa nie jest taka oczywista. Dodam, że wielu komentatorów twierdzi, że nowelizacja rozstrzygnęła problem, w ten sposób, że Prokurent został właśnie wyłączony z kręgu podmiotów zobowiązanych do złożenia wniosku o upadłość. Swoje stanowisko wywodzą z tego, że pomiędzy „prowadzenia” „reprezentowania” występuje koniunkcja.
    PK

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 19 stycznia, 2016 o 11:37

    Zdania są podzielone.

    Odpowiedz

    K 19 stycznia, 2016 o 12:30

    Doskonale rozumiem, ale prośba o uzasadnienie swojego stanowiska 🙂

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 20 stycznia, 2016 o 09:33

    1. Zakres prokury – czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa
    2. Zmienione brzmienie art. 21 ust. 2 prawa upadłościowego
    3. Uzasadnienie projektu ustawy ad.ww. art. 21 ust. 2 („zmiana art. 21 ust 2 pkt 2 p.u.n. ma na celu jednoznaczne wyeliminowanie wątpliwości, co do uprawnienia do składania wniosku przez prokurentów”)
    4. Treść art. 21 ust. 3 prawa upadłościowego – Osoby, o których mowa w ust. 1 i 2, ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku w terminie określonym w ust. 1, chyba że nie ponoszą winy.
    5. Dodany ust. 5 w art. 19 a ustawy o KRS – wprowadzony wymóg pisemnej zgody prokurenta na powołanie koreluje z wprowadzeniem jego odpowiedzialności („Do wniosku o wpis osób reprezentujących podmiot wpisany do Rejestru, likwidatorów i prokurentów należy dołączyć zgodę tych osób na ich powołanie. Wymogu tego nie stosuje się, jeżeli wniosek o wpis jest podpisany przez osobę, która podlega wpisowi albo która udzieliła pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wpis, albo której zgoda jest wyrażona w protokole z posiedzenia organu powołującego daną osobę lub w umowie spółki.”)

    Odpowiedz

    P 20 stycznia, 2016 o 12:06

    Dziękuję, teraz rozumiem Pański punkt widzenia. Podtrzymuję jednak swoje stanowisko.

    Jak dla mnie pkt. 1: prowadzenie przedsiębiorstwa nie dotyczy reprezentacji (przepisy ogólne o prokurze). Gdyby było jak Pan pisze to nie byłoby wątpliwości i potrzeby nowelizowania bo przed nowelizacją była właśnie mowa o „prowadzeniu”. Pkt. 2 i 3: nie rozstrzyga wątpliwości bo można „wyeliminowanie wątpliwości” rozumieć dwojako, także jako wyłączenie odpowiedzialności poprzez zastosowanie koniunkcji. Pkt.4: nie rozstrzyga wątpliwości bo sam art. 21 ust. 3 koresponduje z art. 21 ust. 1 i 2 który nie definiuje podmiotu odpowiedzialnego (stąd cała dyskusja). Pkt. 5 chyba najmocniejszy, z tym, że wszedł on w życie przed nowelizacją prawa upadłościowego i może być interpretowany jako naturalny wymóg – trudno sobie wyobrazić aby ktoś gdzieś figurował bez swojej wiedzy lub zgody.

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 20 stycznia, 2016 o 12:19

    Czas pokaże w którą stronę „pójdzie’ interpretacja i praktyka sądowa.

    Odpowiedz

    Michał 21 sierpnia, 2016 o 18:04

    Ciekawy pogląd – wbrew dotychczasowemu orzecznictwu SN, najnowszym poglądom doktryny (komentarze Gurgula i Zimmermana), wbrew Rekomendacjom zespoły ministra sprawiedliwości, i wreszcie wbrew literalnemu brzmieniu art. 21 ust. 2 PU.

    Przypominam, że art. 21 wskazuje, że chodzi o podmioty których uprawnienie do reprezentacji wynika z ustawy. umowy spółki lub statutu. Uprawnienie prokurenta (jak każdego pełnomocnika) wynika z czynności prawnej (pełnomocnictwa). Nie mieści się w tym katalogu.

    Faktycznie uzasadnienie do PU jest trochę nieprezycyjne w tej kwestii ale moim zdaniem wyciąga Pan wnioski „pod tezę”. Wbrew literalnemu brzmieniu przepisu i poglądom doktryny.

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 22 sierpnia, 2016 o 14:41

    Trzeba przyznać że jak na razie zaprezentowana interpretacja jest raczej „życzeniowa” 🙂

    Odpowiedz

    Dodaj komentarz

    Na blogu jest wiele artykułów, w których dzielę się swoją wiedzą bezpłatnie.

    Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej, napisz do mnie :)

    Przedstaw mi swój problem, a ja zaproponuję, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić i ile będzie kosztować moja praca.

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego Leszek Bloch w celu obsługi komentarzy. Szczegóły: polityka prywatności.

    Poprzedni wpis:

    Następny wpis: