W jakim terminie przedawniają się odsetki?

Leszek Bloch14 października 201532 komentarze

Praktyka dochodzenia odsetek przez wierzycieli nie jest powszechna. Być może nie zdają sobie sprawy jakie kwoty odsetek wchodzą w grę oraz że bezprawne (po upływie terminu płatności) korzystanie z ich kapitału przez dłużnika może pochłaniać zakładany przez wierzyciela zysk. Najczęściej odsetek dochodzi się po zakończeniu współpracy z kontrahentem. Nierzadko kwoty odsetek z kilku lat intensywnej współpracy mogą być liczone w setkach tysięcy złotych – zatem „gra jest warta świeczki”. W takich przypadkach szczególnie istotny jest problem przedawnienia odsetek.

Kwestia przedawnienia odsetek przez długi czas powodowała spory w orzecznictwie sądowym i rozogniała emocje nie tylko wierzycieli oraz dłużników ale i pełnomocników reprezentujących przeciwne strony procesu.

Ponad dziesięć lat temu zaangażowany byłem w zacięty spór sądowy dotyczący właśnie odsetek i wówczas nie było jednolitej linii orzeczniczej. Sąd pierwszej instancji oddalił – jako przedawnione – roszczenie wierzyciela o odsetki z tytułu opóźnienia w zapłacie ceny sprzedaży (odsetki od faktur zapłaconych z opóźnieniem)  – utrzymując za pozwanym, że odsetki przedawniły wraz z terminem przedawnienia należności głównej, zaś wierzyciel w apelacji konsekwentnie utrzymywał, że roszczenie główne się nie przedawniło a wygasło wskutek zapłaty – w konsekwencji czego odsetki jeszcze się nie przedawniły.

Na szczęście dla wierzyciela jak i dla mnie piszącego dlań projekt apelacji – po wyroku sądu pierwszej instancji a przed terminem złożenia apelacji – zapadła uchwała Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2005 III CZP 42/2004, która rozstrzygnęła narosłe do tamtej pory spory i zagwarantowała nam wówczas pozytywne rozstrzygnięcie instancji odwoławczej.

Z uchwały ww. wynika, iż odsetki są roszczeniem okresowym zaś trzyletni termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe określa art. 118 k.c. ale … roszczenie o odsetki za opóźnienie od niezapłaconej należności głównej przedawnia się jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

Wynika z tego, iż termin przedawnienia odsetek od należności niezapłaconych różni się od terminu przedawnienia odsetek należności zapłaconych ale z opóźnieniem.

Jeśli wierzycielu dopuściłeś do przedawnienia roszczenia głównego – roszczenie o odsetki od tego roszczenia przedawniło się również.

Np: roszczenia z tytułu sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem dwóch lat (art. 554 k.c.) i jeśli wierzyciel nie przerwał biegu przedawnienia należności głównej to nie może – bez ryzyka podniesienia zarzutu przedawnienia – dochodzić samych odsetek od przedawnionej należności głównej powołując się na trzyletni okres przedawnienia z art. 118 k.c., gdyż roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawniło się z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego

Natomiast jeśli dłużnik dokona zapłaty należności głównej z tytułu sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy z opóźnieniem ale przed terminem jej przedawnienia wówczas  odsetki za opóźnienie w zapłacie takiej należności nie przedawniają się w terminie dwuletnim przewidzianym dla roszczenia głównego (art. 554 k.c.) a uzyskują niezależny od należności głównej charakter  i przedawniają się z upływem przewidzianego w art. 118 k.c.  trzyletniego okresu przedawnienia.

Roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych powstaje z chwilą opóźnienia się dłużnika w spełnieniu świadczenia głównego tj. od dnia następującego po terminie płatności/wymagalności.

Przez długi czas niejednolicie postrzegana była także kwestia przedawnienia odsetek zasądzonych orzeczeniem sądowym.

Sprawa zasadzała się na wzajemnej relacji: 10 letniego okresu przedawnienia przewidzianego w art. 125 kc.do roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu do 3 letniego wskazanego w art. 118 k.c.okresu przedawnienia odsetek jako roszczeń okresowych.

Obecnie zdaje się rozstrzygać rozbieżności wyrok Sądu Najwyższego sygn.akt. I CSK 197/13 z dnia 15 stycznia 2014. który potwierdził, że art. 125 k.c przewidujący 10 letni okres przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu  jest przepisem szczególnym  w stosunku do ogólnej zasady 3 letniego przedawnienia roszczeń okresowych z art. 118 k.c. – ale…10 letni termin przedawnienia można zastosować jedynie do odsetek wymagalnych w dacie uprawomocnienia się orzeczenia zaś odsetki wymagalne po dniu uprawomocnienia się orzeczenia przedawniać się będą w terminie 3 letnim.

Zakładając że  termin płatności faktury sprzedaży upłynął 14 października 2012:

  • dłużnik nie zapłacił roszczenia głównego przed upływem 2 lat od terminu płatności – wówczas przedawniła się zarówno należność główna jak i odsetki
  • dłużnik zapłacił należność główną przed upływem 2 lat od terminu płatności – wówczas roszczenie o odsetki uzyskuje samodzielny charakter i przedawnia się z upływem 3 lat od terminu płatności
  • wierzyciel wniósł powództwo o zapłatę roszczenia głównego wraz z odsetkami w dniu 1 października 2014 a zatem przed upływem terminu przedawnienia zaś wyrok sądowy uwzględniający powództwo został wydany 30 marca 2015 a uprawomocnił się 14 października 2015 – to termin przedawnienia zasądzonej należności głównej oraz odsetek wymagalnych do dnia uprawomocnienia się wyroku wynosi lat 10 – gdyż są one stwierdzone prawomocnym wyrokiem zaś odsetki od dnia uprawomocnienia się wyroku przedawniają się z upływem 3 lat
  • wierzyciel wniósł powództwo o odsetki w kwocie X z tytułu opóźnienia w zapłacie wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty X od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Kwota X oraz kwota odsetek od kwoty X od dnia wniesienia pozwu do dnia uprawomocnienia się orzeczenia podlegać będzie 10 letniemu przedawnieniu zaś kwota odsetek od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do do dnia zapłaty – podlega 3 letniemu przedawnieniu

 

W czym mogę Ci pomóc?

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego Leszek Bloch w celu obsługi przesłanego zapytania. Szczegóły: polityka prywatności.

    { 32 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }

    Jakub 16 marca, 2016 o 12:26

    Celnie i syntetycznie. Teza z orzeczenia I CSK 197/13 wydaje się rozsądna o tyle, że trudno byłoby przyjąć, by odsetki, które mogą (lecz nie muszą) narosnąć (już abstrahując trochę od wymagalności) po wydaniu orzeczenia mogły korzystać z dłuższego, bo 10-letniego, czasu przedawnienia jako – zgodnie z art. 125 k.c. – roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. To jest roszczenie stwierdzone niejako co do zasady. Tezę taką potwierdzono wprost w wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 maja 2015 r. (I CNP 28/14).

    Odpowiedz

    Ina 21 marca, 2016 o 13:26

    warto jeszcze wspomnieć, że odsetki przysługują za okres nieprzedawniony (zob, Wyrok SN, III CRN 181/76 – ) czyli dochodzimy ich np. za ostatnie 3 lata, nie więcej.

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 21 marca, 2016 o 18:26

    To nie do końca tak. Przedawnienie uwzględniane jest obecnie jedynie na zarzut pozwanego – zatem jeśli pozew dotyczy odsetek przedawnionych to sąd je zasądzi i jeżeli pozwany nie zgłosi zarzutu przedawnienia to orzeczenie się uprawomocni – także w zakresie zasądzającym odsetki przedawnione i będą one mogły być skutecznie egzekwowane.

    Odpowiedz

    Katarzyna 6 maja, 2016 o 18:23

    Jezeli 26.11.1012 dostalam sądowy nakaz zapłaty wraz z odsetkami, to za równo zadłużenie jak i odsetki do dnia wyroku przedawniają się po upływie 10 lat ( chyba że ponownie zgloszę sprawę do komornika) a po wyroku odsetki przedawnily się w 2015 roku. Bo niewiem czy jako szary człowiek dobrze zrozumiałam tekst.

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 6 maja, 2016 o 20:00

    Dobrze pani zrozumiała – tylko data wyroku zapewne powinna być 26.11.2012. Należy także pamiętać że przedawnienie uwzględniane jest jedynie na zarzut.

    Odpowiedz

    Rafał 28 lipca, 2016 o 21:29

    Ja mam podobne pytanie. Czy jeżeli nakaz zapłaty z weksla wydany 02.03.2009 roku z nakazem zapłaty zobowiązania od 12.08.2006 roku do dnia zapłaty egzekwuję dopiero teraz, to odsetki od 12.08.2006 roku do dnia uprawomocnienia się nakazu przedawniają się po 10 latach, a odsetki po dniu uprawomocnienie się wytoku po 3 latach? Jak egzekwować te odsetki? Naliczyć je 3 lata wstecz?

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 3 sierpnia, 2016 o 14:03

    Co do przedawnienia rozumowanie jak najbardziej poprawne. Należy przy tym pamiętać że przedawnienie nie jest uwzględniane z urzędu – zatem możliwość egzekwowania przedawnionych roszczeń istnieje zaś jej skuteczność zależy (poza tym czy będzie z czego je egzekwować) od świadomości i inicjatywy dłużnika. Jeśli istnieje duże ryzyko wystąpienia przez dłużnika do sądu z powództwem przeciwegzekucyjnym wówczas rozsądnie byłoby ograniczyć egzekucję odsetek za okres 3 lat przed złożeniem wniosku egzekucyjnego.

    Odpowiedz

    Dariusz 7 kwietnia, 2017 o 10:11

    Witam, ciekawie opisany artykuł, jak zresztą wiele innych, zastanawiam się jednak, co w sytuacji, gdy faktura została wystawiona np. 1 stycznia 2011 roku, a dłużnik zapłacił za fakturę dopiero w 2017 roku, czy za okres od 2011 roku do 2017 roku przysługują odsetki za opóźnienie? Dłużnik przecież uznał roszczenie i wypłacił kwotę główną, lecz bez odsetek. Czy można domniemać, iż również w zakresie odsetek uznaje roszczenie i nie są one przedawnione?

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 8 kwietnia, 2017 o 22:47

    Nie można

    Odpowiedz

    Dominik 20 kwietnia, 2017 o 21:31

    Czy ja czytając cały ten artykuł dobrze rozumuję.
    Jeśli jest wyrok z 10.10.2005, klauzule wykonalności sąd wydał 22.11.2005, a faktura dla klienta była z 23.09.2005 to okres odsetek 10 lat liczy się tylko za okres od 23.09 do 22.11.2005. Pozostałe odsetki tylko za okres ostatnich 3 lat wstecz? Oczywiście jeśli mój dłużnik nie wniesie do Sądu pozwu o przedawnienie?

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 21 kwietnia, 2017 o 10:08

    Tak by było przy założeniu że odsetki naliczane od 23.09.2005 – gdyż odsetki nalicza się nie od daty wystawienia faktury a od dnia następnego po terminie płatności.

    Odpowiedz

    Dominik 21 kwietnia, 2017 o 10:54

    23.09.2005 był termin płatności 🙂

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 21 kwietnia, 2017 o 10:57

    🙂

    Odpowiedz

    Marek 13 września, 2017 o 11:19

    Witam.
    Czy jesli faktura VAT byla wystawiona w Maju 2012 roku z terminem platnosci w czerwcu 2012 roku , w padzierniku uzyskany wyrok nakazowy, naleznosc glowna splacona w 2016 roku , tak wiec czy moge sciagnac odsetki za okres 2012 -2016 ? czy to juz jest przedawnione, ? wyrok nakazu zaplaty obejmowal tylko naleznosc glowna bez odsetek .

    pozdrawiam

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 13 września, 2017 o 11:52

    Podany opis nasuwa pewne wątpliwości dlatego dobrze byłoby obejrzeć skan nakazu. Wydaje się z ew. przedawnieniem można by sobie poradzić korzystając z uprawnienia zaliczania wpłat. Niemniej aby to rozstrzygnąć trzeba więcej wiedzieć aniżeli opisano w komentarzu. Jeśli jest Pan zainteresowany zapraszam do skorzystania z oferty kancelarii – poprzez zakładkę „kontakt”

    Odpowiedz

    Weronika 11 lutego, 2022 o 14:20

    W nawiązaniu do pytania p. Marka. Ostatnie zdanie: ” wyrok nakazu zaplaty obejmowal tylko naleznosc glowna bez odsetek .”
    Czy to nie jest równoznaczne z nienaliczaniem odsetek?

    Odpowiedz

    Piotr 15 września, 2017 o 16:13

    Witam Pana,
    Spłaciłem ostatnio bardzo stary dług, dokładnie z 2007 roku. Wierzyciel potwierdził otrzymanie należności głównej podziękował ale zapowiada, że wystawi note odsetkową.. Czy przypadkiem nie jest tak, że te FV juz dawno się przedawniły a także wraz z nimi odsetki ?
    Czy wierzyciel może dochodzić tych należności ?
    Będę wdzięczny za odpowiedź

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 15 września, 2017 o 22:07

    Jeśli roszczenie z faktur nie było zasądzone przez sąd – to było przedawnione – chyba że przedawnienie było przerywane. Jeśli roszczenie z faktur było przedawnione to przedawnione były także odsetki. Co do dochodzenia – jest to uprawnienie wierzyciela – obarczone ryzykiem podniesienia zarzutu przedawnienia przez dłużnika. Sam sąd z urzędu nie uwzględni przedawnienia.

    Odpowiedz

    Andrzej 10 października, 2017 o 17:25

    Jak to się ma do konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej? Dłużnik, czyli w większości przypadków osoba nie uczciwa, jest uprzywilejowany w porównaniu z wierzycielem. Korzysta, często długimi latami, z pieniędzy wierzyciela, obraca nimi , uzyskuje korzyści i skutecznie unika spłaty długu. Po trzech latach od uprawomocnienia się wyroku nakazującemu mu spłatę długu nie musi się przejmować tym długiem, bo on już nie wzrośnie, a przy malejących odsetkach ustawowych, może tylko się obniżyć. Takie prawo „wymusza” nie spłacanie długów w nieskończoność. TO JEST CHORE PAŃSTWO.

    Odpowiedz

    Piotr 1 marca, 2018 o 18:18

    Rozumiem, że jeśli zażądamy odsetek od dnia wymagalności do dnia zapłaty, dziesięcioletnim terminem przedawnienia objęte będą odsetki możliwe do naliczenia na dzień uprawomocnienia się orzeczenia, zaś odsetki możliwe do naliczenia od dnia następnego objęte będą terminem trzyletnim?

    Czy mam wobec tego rozumieć, że w razie uchylenia klauzuli wykonalności w postępowaniu uproszczonym (błędne wskazanie adresu pozwanego), mogę skutecznie dochodzić odsetek za okres, od daty wymagalności wskazanej w pozwie do dnia zapłaty, i że odsetki możliwe do naliczenia za czas do uprawomocnienia orzeczenia w postępowaniu zwykłym, też będą objęte dziesięcioletnim okresem przedawnienia – nawet jeśli daty: złożenia pozwu i wniesienia sprzeciwu, dzieli np. 8 lat?
    Zakładamy, że w dacie złożenia pozwu terminy zostały zachowane.

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 1 marca, 2018 o 23:54

    Pytania proszę kierować poprzez formularz kontaktowy.

    Odpowiedz

    Maciej 11 kwietnia, 2018 o 16:03

    Dostałem niedawno pismo o spłatę zaległych odsetek za spóźniona ratę która zapłaciłem w 2009 roku,cały kredyt jest spłacony tylko po 9 latach dostaje nagle pismo i smsa zeby się skontaktować z firmą windykacyjna która rzekomo przejęła dług(dodam że firma jest uważana za naciągaczy i oszustów)w sprawie zaleglych odsetek.Przez te wszystkie lata nic nie przychodziło.jak mam podejść do tej sprawy?

    Odpowiedz

    Jarek 22 lipca, 2018 o 13:37

    Od 9 lipca 2018 roku weszły w życie nowe przepisy związane z przedawnieniem roszczeń. Według wcześniejszych przepisów odsetki dalsze od prawomocnego nakazu zapłaty, okresowo naliczane z 3-letnim okresem przedawnienia niestety uległy przedawnieniu w lutym obecnego roku. Mam jednak wątpliwość, gdyż w świetle nowych przepisów, termin przedawnienia tych odsetek wynosi również 3 lata, ale liczony jest nie do daty uprawomocnienia nakazu zapłaty lecz do końca tego roku. I teraz nie wiem, czy w końcu te odsetki się przedawniły czy jeszcze nie i mogę je egzekwować.

    Odpowiedz

    Tomasz 6 sierpnia, 2018 o 20:27

    Od grudnia 2014 roku wobec mnie toczy się postępowanie egzekucyjne. Czy za okres trzech ostatnich lat mogę ubiegać się o umorzenie odsetek ustawowych?

    Odpowiedz

    Tomasz 6 sierpnia, 2018 o 20:30

    Od 2014 roku toczy się wobec mnie postępowanie egzekucyjne. Czy za okres trzech ostatnich lat mogę ubiegać się o umorzenie odsetek ustawowych?

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 7 sierpnia, 2018 o 10:59

    Nie

    Odpowiedz

    Marek 28 sierpnia, 2018 o 14:11

    Witam,
    Sytuacja przedstawia się następująco. W 2010 zawarłem umowę pożyczki. Pożyczka miała być spłacana w comiesięcznych ratach. Od 2012 roku dłużnik spłaca tylko co drugą ratę i do tego jedynie w połowie jej wysokości wynikającej z umowy. O ile jest dla mnie jasne, że te kolejne wpłaty można traktować jako uznanie długu i przerywają one bieg przedawnienia, to jak to się ma do odsetek.
    Czy kolejne wpłaty przerywały nie tylko bieg przedawnienia należności głównej, ale i odsetek?

    Odpowiedz

    Krzysztof 29 sierpnia, 2018 o 10:01

    Witam,
    Zastanawia mnie jak będzie z przedawnieniem odsetek od roszczenia na skutek przestępstwa które przedawnia się z upływem lat 20, bez względu kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie. Załóżmy że poszkodowany wystąpił z roszczeniem głównym w 2000roku o 10000zł.

    Odpowiedz

    Ewa 24 marca, 2020 o 16:04

    Czy w przypadku nieopłaconej noty odsetkowej (faktura opłacona z opóźnieniem), aby skierować sprawę do sądu to też muszę wysłać przedsądowe pismo do zapłaty, jak to jest w przypadku niezapłaconych faktur?

    Odpowiedz

    Leszek Bloch 25 marca, 2020 o 08:43

    Zazwyczaj nota zawiera w treści wezwanie do zapłaty. Jeśli nie zawiera – sugerowałbym wezwać do zapłaty.

    Odpowiedz

    Urszula 4 kwietnia, 2020 o 20:56

    A jak wygląda aktualnie (po zmianach) przedawnienie odsetek stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem?
    Czy składając dziś wniosek do komornika mogę dochodzić odsetek za okres:
    a) od 4 kwietnia 2017 r. do 4 kwietnia 2020 r.
    b) od 1 stycznia 2018 r. do 4 kwietnia 2020 r.
    c) od 1 stycznia 2017 r. do 4 kwietnia 2020 r.

    Odpowiedz

    Artur 16 stycznia, 2022 o 12:21

    A w jakim terminie przedawniają się odsetki od niepodatkowych należności publicznoprawnych takich jak decyzje na zajęcie pasa drogowego?

    Odpowiedz

    Dodaj komentarz

    Na blogu jest wiele artykułów, w których dzielę się swoją wiedzą bezpłatnie.

    Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej, napisz do mnie :)

    Przedstaw mi swój problem, a ja zaproponuję, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić i ile będzie kosztować moja praca.

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego Leszek Bloch w celu obsługi komentarzy. Szczegóły: polityka prywatności.

    Poprzedni wpis:

    Następny wpis: