Odsetki 2018: ustawowe i umowne, kapitałowe, za opóźnienie i w transakcjach handlowych,

Nie wdając się w dłuższe celebrowanie Nowego  Roku (pomyślności) – tak jak w latach poprzednich blogową posylwestrową aktywność rozpoczynam wpisem o odsetkach w roku 2018.

Na wstępie przypomnienie istoty i rodzajów odsetek.

Odsetki mogą stanowić  wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału – (stąd dla takich odsetek można przyjąć na potrzeby niniejszego omówienia nazwę  „kapitałowe” – chociaż nie jest to nazwa kodeksowa).

Odsetki mogą stanowić także swego rodzaju sankcję za przekroczenie terminu płatności – czy to między przedsiębiorcami w transakcjach handlowych (odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych) czy w innych przypadkach (odsetki za opóźnienie).

Odsetki mogą być zastrzeżone w ustawie, wynikać z orzeczenia sądowego, decyzji organu lub z umowy między stronami.

Ich wysokość może określać także przepis prawa (odsetki ustawowe, odsetki ustawowe za opóźnienie, odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych) lub z ustaleń między stronami (odsetki umowne) – z tym że przepisy ograniczają ich maksymalną stawkę.

Tradycyjnie dla przejrzystości prezentuję odsetki w formie tabelarycznej

 

rodzaj odsetek	podstawa prawna	zasady obliczania	wysokość w styczniu 2018
Odsetki ustawowe („kapitałowe)	Art. 359 § 2 k.c.	stopa referencyjna NBP+3,5 pkt. Proc.	5,00%
Odsetki maksymalne („kapitałowe”)	art. 359 § 21 k.c.	2 x odsetki ustawowe	10,00%
odsetki umowne („kapitałowe”)	umowa w zw. z art. 359 k.c.	nie więcej niż odsetki maksymalne	odsetki umowne=/<10%
odsetki ustawowe za opóźnienie	Art. 481 k.c.	stopa referencyjna NBP+5,5 pkt. Proc.	7,00%
Odsetki maksymalne za opóźnienie   Odsetki umowne za opóźnienie	Art. 481 k.c.       art. 481 k.c.	2 x odsetki ustawowe za opóźnienie   nie więcej niż odsetki maksymalne za opóźnienie	14,00%     odsetki umowne za opóźnienie =/<14%
odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych	ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych	stopa referencyjna NBP+8 pkt. Proc.	9,50%

Jeśli chodzi o podstawę prawną to dla odsetek „kapitałowych” (za korzystanie z cudzego kapitału) podstawą naliczania jest art. 359 k.c. – którego treść jest następująca:

Art. 359 kodeksu cywilnego

§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

§ 2¹. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).

§ 2². Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

§ 2³. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

§ 3.(uchylony)

§ 4. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych.

Wspomniane w art. 359 § 4 k.c. obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości o wysokości odsetek ustawowych brzmi obecnie tak::

Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości odsetek ustawowych

z dnia 7 stycznia 2016 r. (M.P. z 2016 r. poz. 46)

Na podstawie art. 359 § 4 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm. ogłasza się, że poczynając od dnia 1 stycznia 2016 r. wysokość odsetek ustawowych wynosi 5% w stosunku rocznym.

Kodeks cywilny – a precyzyjnie rzecz ujmując art. 481 k.c. jest podstawą prawną naliczania odsetek za opóźnienie ale takich które nie wynikają z transakcji handlowych między przedsiębiorcami. Treść tego przepisu jest następująca:

Art. 481 kodeksu cywilnego

§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

§ 2¹. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie).

§ 2². Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie.

§ 2³. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

§ 2⁴. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.

§ 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Z kolei obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości dotyczące wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie do którego odsyła art. 481 § 2⁴ k.c. ma obecnie takie brzmienie:

Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie

z dnia 7 stycznia 2016 r. (M.P. z 2016 r. poz. 47)

Na podstawie art. 481 § 2⁴ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm. ogłasza się, że poczynając od dnia 1 stycznia 2016 r. wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi 7% w stosunku rocznym.

Natomiast podstawą prawną do naliczania odsetek między przedsiębiorcami w transakcjach handlowych będzie stanowić  Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. przy czym wysokość odsetek w transakcjach handlowych między przedsiębiorcami określa art. 4 tejże ustawy

Art. 4 
(…)
3) odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych.

 

Tak więc widzisz nadal aktualność zachowują moje poprzednie wpisy dotyczące odsetek:

Odsetki 2017 porównanie z 2016 i 2015 zmiany?

Odsetki 2016; zmiany, porównanie z 2015

Odsetki ustawowe, umowne, w transakcjach handlowych po zmianach 2016 zestawienie tabela

Jakie odsetki między przedsiębiorcami a jakie z udziałem konsumentów

Kiedy żądać odsetek

Zabezpieczenie zwrotu pożyczki. Odsetki maksymalne przy pożyczce

Jakie odsetki przy najmie między przedsiębiorcami

 

A tutaj poczytasz o wysokości odsetek w roku 2019 🙂

O ile rok 2019 nie zapowiada zmiany w wysokości odsetek to w 2019 wejdą w życie zmiany odnośnie możliwości naliczania odsetek od odsetek. Więcej o tym poczytasz tutaj

Otagowane jako: maksymalne odsetki umowne 2018, odsetki 2018, odsetki kapitałowe 2018, odsetki karne 2018, odsetki maksymalne 2018, odsetki maksymalne za opóźnienie 2018, odsetki od pożyczki 2018, odsetki umowne 2018, odsetki umowne za opóźnienie 2018, odsetki ustawowe 2018, odsetki za opóźnienie 2018, odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych 2018