Odsetki 2019: ustawowe i umowne, kapitałowe, za opóźnienie i w transakcjach handlowych

Tak jak i w latach poprzednich blogową aktywność w kolejnym – tym razem 2019 – roku rozpoczynam cieszącym się poczytnością wpisem „odsetkowym”.

Tradycyjnie przypominam też pokrótce rodzaje odsetek:

 

• „odsetki kapitałowe” (nie jest to nazwa kodeksowa ale odzwierciedla ich charakter) stanowiące wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału (np: odsetki od pożyczek) przy czym mogą to być odsetki w wysokości przewidzianej ustawą, orzeczeniem sądowym lub umową przy czym umowa stron nie może przekraczać granic odsetek maksymalnych.
• „odsetki za opóźnienie” – będące dolegliwością za przekroczenie terminu płatności – czy to w relacjach między przedsiębiorcami czy w relacjach z udziałem konsumentów.  W ramach odsetek z tytułu opóźnienia można także mówić o odsetkach ustawowych przewidzianych przepisami kodeksu cywilnego (odsetki ustawowe za opóźnienie) lub ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych) jak również o odsetkach umownych (niższych lub wyższych od ustawowych ale nie przekraczających odsetek maksymalnych z tytułu opóźnienia). Nadmienię, że nie wszystkie każda relacja między przedsiębiorcami będzie kwalifikować się aby np: odsetki przy najmie).

Podstawą naliczania odsetek może być ustawa (np: kodeks cywilny, ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych), umowa stron czy też orzeczenie sądowe albo decyzja organu.

 

Dla stałych czytelników nie będzie zdziwieniem , że dla przejrzystości zestawiam odsetki w formie tabelarycznej

 

rodzaj odsetek	podstawa prawna	zasady obliczania	wysokość w styczniu 2018
Odsetki ustawowe („kapitałowe)	Art. 359 § 2 k.c.	stopa referencyjna NBP+3,5 pkt. Proc.	5,00%
Odsetki maksymalne („kapitałowe”)	art. 359 § 21 k.c.	2 x odsetki ustawowe	10,00%
odsetki umowne („kapitałowe”)	umowa w zw. z art. 359 k.c.	nie więcej niż odsetki maksymalne	odsetki umowne=/<10%
odsetki ustawowe za opóźnienie	Art. 481 k.c.	stopa referencyjna NBP+5,5 pkt. Proc.	7,00%
Odsetki maksymalne za opóźnienie   Odsetki umowne za opóźnienie	Art. 481 k.c.       art. 481 k.c.	2 x odsetki ustawowe za opóźnienie   nie więcej niż odsetki maksymalne za opóźnienie	14,00%     odsetki umowne za opóźnienie =/<14%
odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych	ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych	stopa referencyjna NBP+8 pkt. Proc.	9,50%

 

Podstawa prawna odsetek „kapitałowych” – zarówno ustawowych, umownych jak i maksymalnych:

Art. 359 kodeksu cywilnego

§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

§ 2¹. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).

§ 2². Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

§ 2³. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

§ 3.(uchylony)

§ 4. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych.

Wspomniane w art. 359 § 4 k.c. obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości odsetek ustawowych, zostało wydane w dniu 7 stycznia 2016 r( M.P. z 2016 r. poz. 46) i nadal obowiązuje zaś zgodnie z nim „poczynając od dnia 1 stycznia 2016 r. wysokość odsetek ustawowych wynosi 5% w stosunku rocznym”.

Podstawa prawna naliczania odsetek za opóźnienie, które nie wynikają z transakcji handlowych między przedsiębiorcami

Art. 481 kodeksu cywilnego

między przedsiębiorcami. 

§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

§ 2¹. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie).

§ 2². Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie.

§ 2³. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

§ 2⁴. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.

§ 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości dotyczące wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie do którego odsyła art. 481 § 2⁴ k.c. zostało wydane dnia 7 stycznia 2016 r. (M.P. z 2016 r. poz. 47) i nadal obowiązuje zaś zgodnie z nim: „poczynając od dnia 1 stycznia 2016 r. wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi 7% w stosunku rocznym”.

 

Podstawa prawna do naliczania odsetek między przedsiębiorcami w transakcjach handlowych

Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. – art. 4

Art. 4 
(…)
3) odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych – odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych.

 

Tak więc w kwestii wysokości odsetek rok 2019 nie przyniósł zmian i z przyjemnością mogę polecić jako nadal zachowujące aktualność moje dotychczasowe wpisy „odsetkowe”:

 

Odsetki bez zmian. Komunikat RPP o stopach procentowych.

Odsetki 2018: ustawowe i umowne, kapitałowe, za opóźnienie i w transakcjach handlowych,

Odsetki 2017 porównanie z 2016 i 2015 zmiany?

Odsetki 2016; zmiany, porównanie z 2015

Odsetki ustawowe, umowne, w transakcjach handlowych po zmianach 2016 zestawienie tabela

Jakie odsetki między przedsiębiorcami a jakie z udziałem konsumentów

Kiedy żądać odsetek

Zabezpieczenie zwrotu pożyczki. Odsetki maksymalne przy pożyczce

Jakie odsetki przy najmie między przedsiębiorcami

O 40 EURO, odsetkach i nie tylko

 

Natomiast w 2019 wejdą w życie zmiany odnośnie możliwości naliczania odsetek od odsetek. Więcej o tym poczytasz tutaj

 

Otagowane jako: maksymalne odsetki 2019, maksymalne odsetki umowne 2017, maksymalne odsetki umowne 2018, odsetki maksymalne za opóźnienie 2017, odsetki maksymalne za opóźnienie 2018, odsetki maksymalne za opóźnienie 2019, odsetki w transakcjach handlowych 2017, odsetki za opóźnienie 2017, odsetki za opóźnienie 2018, odsetki za opóźnienie 2019, odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych 2019